Tsoureki. Grecki chleb na Wielkanoc.

Tsoureki do złudzenia przypomina naszą chałkę, jednak już po pierwszym kęsie wiadomo, że jest to całkiem coś innego. Aromatyczny, pachnący mastyksem i mahlebi, rumiany chlebek tsoureki jest nieodzowną częścią greckiej Wielkanocy. Tradycyjnie zaplata się go w podłużne lub okrągłe warkocze, a do środka splotu wkłada się zabarwione na czerwono jajko.

W Grecji podczas Wielkanocy, tak samo jak w Polsce, jajka odgrywają ważną symboliczną rolę, jednak nie barwimy ich na wszystkie kolory, lecz wyłącznie na czerwono. Czerwień ma symbolizować śmierć i zmartwychwstanie Jezusa, a skorupka jajka – pusty grobowiec, z którego Jezus powstał.

Z wielkanocnymi jajkami wiąże się też w Grecji wiele legend, jak na przykład to, że poświęcone w niedzielę wielkanocną czerwone jajka, będą jadalne przez cały rok (i nie trzeba ich trzymać w lodówce!). Ale nawet tym najbardziej wierzącym i przesądnym nie polecam tego sprawdzać – może okazać się, że po upływie roku, zjedzenie takiego jajka skończy się mało legendarnie…

Pewne jest, że jajka tradycyjnie barwi się w Wielki Czwartek, jako pamiątkę ostatniej wieczerzy, tym samym tsoureki pieczemy w Wielki Czwartek, lub Wielki Piątek, ale ze względu na to, że tsoureki zawiera jogurt, mleko, jajka i oliwę, można je jeść dopiero w nocy z soboty na niedzielę, po uroczystościach wielkanocnych w kościele (razem z magiritsa – zupą z podrobów jagnięcych).

W tradycyjnym tsoureki znajdują się dwie przyprawy słabo znane w Polsce – mastyks i mahlebi. Mastyks (mastiha) jest pięknie pachnącą żywicą z drzewa pistacji kleistej, często nazywa się go też „łzami Chios”, bo to właśnie ta wyspa jest jego ojczyzną (i dobry mastyks pochodzi tylko z Chios!). Aby dodać go do potraw czy wypieków, należy ubić go w moździerzu z odrobiną cukru lub soli, ponieważ jest bardzo klejący i przylepia się do wszystkiego. Ma też podobno właściwości kojące dolegliwości żołądkowe, więc grecka medycyna ludowa zaleca żucie lub ssanie go w przypadku bólu brzucha.*

Mahleb to z kolei pestki dzikiej wiśni, rosnącej w krajach śródziemnomorskich. Jest niezwykle aromatyczny, podobny w zapachu nieco do marcepanu i lekko gorzki, dlatego należy go używać w małej ilości. Dodaje się go głównie do chlebów i słodkich wypieków, ale doskonale podkręca też smak deserów, ryżu, a nawet potraw wytrawnych.

Nie ma się co łudzić – obie te przyprawy są trudno dostępne w polskich sklepach, ale obecnie bez problemu można kupić ja przez internet. Pamiętajcie jednak, żeby używać ich bardzo oszczędnie, ponieważ mają mocny, „perfumowy” aromat i dodane w zbyt dużej ilości, zrobią nam tsoureki o smaku mydła.

Kolejnym ciekawym składnikiem dodawanym do tsoureki jest kolendra. Tsoureki jest chlebkiem dość słodkim (choć nie na tyle, żeby zaliczać się do greckich słodyczy) i dodatek kolendry zadziwiająco dobrze się w nim sprawdza. Nie spotkałam się jednak z kolendrą w każdym przepisie na tsoureki, ale moje koleżanki ze wsi mówią, że trzeba dodać, więc trzeba dodać.

Tradycyjne tsoureki jest aromatyczne, pachnące mahlebem i mastihą, posypane płatkami migdałów lub sezamem. Obecnie jednak możemy spotkać się z tsoureki w dziesiątkach innych odmian – czekoladowe, z polewą, z wieloma różnymi posypkami, z karobem, waniliowe, owocowe – piekarnie i cukiernie prześcigają się w coraz to nowszych pomysłach.

Tsoureki często kupowane jest też na wielkanocny prezent, zaraz obok czekoladowych jajek, stroików i bogato przyozdobionych wielkanocnych świec – lambades. Poniżej przedstawiam Wam tradycyjny, podstawowy przepis na tsoureki – może w tym roku zaprosicie trochę greckiej tradycji na swój wielkanocny stół.

* Jest to informacja wyłącznie poglądowa i nie jest żadną poradą lekarską, więc jeśli strzeli Wam do głowy, żeby żuć mastyks i zakleicie sobie dziób, albo powypadają Wam plomby z zębów, ja nie biorę za to odpowiedzialności!

Tsoureki. Grecki chleb na Wielkanoc.

Rzuć też okiem na: