Vasilopita. Greckie ciasto noworoczne.

Przepis stworzony dla facebookowej grupy GRECJA.

Καλημέρα και καλή εβδομάδα! Dzień dobry i dobrego tygodnia, zapraszam na dzisiejszą Kulinarną Kretę!

Myślę, że możemy powiedzieć to głośno – odliczanie do Świąt czas zacząć! W Grecji domy dekoruje się już od połowy listopada, przejeżdżając więc przez wsie i miasteczka po zmierzchu, można podziwiać kolorowe, mrugające światełkami choinki widoczne z okien. 

W cukierniach i sklepach zaczynają pojawiać się świąteczne przysmaki, witryny i główne ulice opływają w świątecznych dekoracjach, a ja tylko czekam, aż spod któregoś dywanu wyleci mi na twarz pierwsze w tym roku “Last Christmas” zwiastujące początek świątecznego, muzycznego szaleństwa.

I choćby się człowiek skrył, choćby się bardzo bronił, to nie ma szans na to, żeby nastrój ten nie zaczął mu się udzielać. Zbieram więc i opracowuję tradycyjne greckie przepisy świąteczne, piekarnik przyjemnie ogrzewa naszą kuchnię, a w całej kuchni pachnie cynamonem, pomarańczami, migdałami i wanilią, podczas gdy ja wyciągam z pieca kolejne wypieki. 

Grudzień i świąteczny czas kojarzy nam się z noszącym czerwone welurowe wdzianko Świętym Mikołajem, podczas gdy w Grecji Święty ten nie ma zbyt wiele roboty. Obowiązki obdarowującego pełni tutaj Agios Vasilis, czyli Święty Bazyli – i to nie szóstego grudnia, osładzając oczekiwanie na gwiazdkowe prezenty, a w dzień swojego święta, czyli pierwszego stycznia – przedłużając tym samym świąteczną atmosferę aż do Nowego Roku.

Święty Bazyli pochodził z bardzo religijnej rodziny, jego dwóch braci, siostra, matka oraz babka również zostali wzniesieni na ołtarze, co jest wyjątkową sytuacją w dziejach kościoła. Stał się symbolem obdarowywania w kościele prawosławnym, ponieważ nie tylko zasłynął tym, że wybudował schronisko dla ubogich i schorowanych, ale też podczas panującego wielkiego głodu wydał zarządzenie, aby sprzedać część majątku kościelnego, a za pieniądze ze sprzedaży zakupić żywność dla głodujących najuboższych. Dlatego też Święty Bazyli pozostał w kościele prawosławnym symbolem szczodrości i to on pierwszego stycznia roznosi dzieciom prezenty.

W wigilię Nowego Roku, czyli w naszego Sylwestra, w całej Grecji piecze się specjalne ciasto poświęcone Świętemu Bazylemu – Vasilopitę. Ukrywa się w nim mały pieniążek, kroi się ciasto na chwilę przed północą, dedykując każdy kawałek innemu członkowi wspólnej biesiady. Osoba, która dostanie kawałek z monetą w środku, obdarzona będzie szczęściem i błogosławieństwem na cały nadchodzący rok. 

Dzień Świętego Bazylego to też czas, w którym odwiedza się rodzinę i przyjaciół, a także praktykuje zwyczaj kolędowania. Co ciekawe, na Krecie jeszcze do niedawna kolędujące od domu do domu dzieci nie dostawały w zamian za śpiewy i życzenia słodyczy, czy pieniędzy, a… oliwę! Oliwa była jednostką płatniczą i najcenniejszym, co można było sobie wzajemnie zaoferować. Znając właściwości i smak kreteńskiej oliwy, myślę, że spokojnie moglibyśmy do tej tradycji wrócić!

Vasilopita. Greckie ciasto noworoczne.

Jedliście kiedyś vasilopitę? Wiedzieliście o tym greckim zwyczaju?

Rzuć też okiem na: