
Przepis stworzony dla facebookowej grupy GRECJA.
Καλημέρα και καλή εβδομάδα! Dzień dobry i dobrego tygodnia, zapraszam na dzisiejszą Kulinarną Kretę!
Myślę, że możemy powiedzieć to głośno – odliczanie do Świąt czas zacząć! W Grecji domy dekoruje się już od połowy listopada, przejeżdżając więc przez wsie i miasteczka po zmierzchu, można podziwiać kolorowe, mrugające światełkami choinki widoczne z okien.
W cukierniach i sklepach zaczynają pojawiać się świąteczne przysmaki, witryny i główne ulice opływają w świątecznych dekoracjach, a ja tylko czekam, aż spod któregoś dywanu wyleci mi na twarz pierwsze w tym roku “Last Christmas” zwiastujące początek świątecznego, muzycznego szaleństwa.

I choćby się człowiek skrył, choćby się bardzo bronił, to nie ma szans na to, żeby nastrój ten nie zaczął mu się udzielać. Zbieram więc i opracowuję tradycyjne greckie przepisy świąteczne, piekarnik przyjemnie ogrzewa naszą kuchnię, a w całej kuchni pachnie cynamonem, pomarańczami, migdałami i wanilią, podczas gdy ja wyciągam z pieca kolejne wypieki.
Grudzień i świąteczny czas kojarzy nam się z noszącym czerwone welurowe wdzianko Świętym Mikołajem, podczas gdy w Grecji Święty ten nie ma zbyt wiele roboty. Obowiązki obdarowującego pełni tutaj Agios Vasilis, czyli Święty Bazyli – i to nie szóstego grudnia, osładzając oczekiwanie na gwiazdkowe prezenty, a w dzień swojego święta, czyli pierwszego stycznia – przedłużając tym samym świąteczną atmosferę aż do Nowego Roku.
Święty Bazyli pochodził z bardzo religijnej rodziny, jego dwóch braci, siostra, matka oraz babka również zostali wzniesieni na ołtarze, co jest wyjątkową sytuacją w dziejach kościoła. Stał się symbolem obdarowywania w kościele prawosławnym, ponieważ nie tylko zasłynął tym, że wybudował schronisko dla ubogich i schorowanych, ale też podczas panującego wielkiego głodu wydał zarządzenie, aby sprzedać część majątku kościelnego, a za pieniądze ze sprzedaży zakupić żywność dla głodujących najuboższych. Dlatego też Święty Bazyli pozostał w kościele prawosławnym symbolem szczodrości i to on pierwszego stycznia roznosi dzieciom prezenty.

W wigilię Nowego Roku, czyli w naszego Sylwestra, w całej Grecji piecze się specjalne ciasto poświęcone Świętemu Bazylemu – Vasilopitę. Ukrywa się w nim mały pieniążek, kroi się ciasto na chwilę przed północą, dedykując każdy kawałek innemu członkowi wspólnej biesiady. Osoba, która dostanie kawałek z monetą w środku, obdarzona będzie szczęściem i błogosławieństwem na cały nadchodzący rok.
Dzień Świętego Bazylego to też czas, w którym odwiedza się rodzinę i przyjaciół, a także praktykuje zwyczaj kolędowania. Co ciekawe, na Krecie jeszcze do niedawna kolędujące od domu do domu dzieci nie dostawały w zamian za śpiewy i życzenia słodyczy, czy pieniędzy, a… oliwę! Oliwa była jednostką płatniczą i najcenniejszym, co można było sobie wzajemnie zaoferować. Znając właściwości i smak kreteńskiej oliwy, myślę, że spokojnie moglibyśmy do tej tradycji wrócić!

Vasilopita. Greckie ciasto noworoczne.

250 g oliwy
250 g cukru
400 g mąki pszennej
75 ml soku z pomarańczy
3 jajka
1 łyżeczka proszku do pieczenia
½ łyżeczki gałki muszkatołowej
1,5 łyżeczki cynamonu
skórka starta z 2 pomarańczy
1 łyżka ekstraktu z wanilii
cukier puder do posypania
posiekane orzechy lub migdały do dekoracji
Ustaw piekarnik na 180 stopni Celsjusza, grzałka górna i dolna.
Okrągłą tortownicę o średnicy 26 cm wysmaruj dokładnie oliwą.
Do misy miksera wlej oliwę, dodaj cukier i ubijaj na najwyższych obrotach przez dwie minuty.
Do powstałej masy dodaj pozostałe składniki i bardzo dokładnie wymieszaj do momentu uzyskania gęstego ciasta.
Przełóż do nasmarowanej formy i piecz w temperaturze 180 stopni przez około 50 minut (do suchego patyczka).
Po upieczeniu ostudź ciasto, następnie udekoruj je cukrem pudrem i orzechami.

Jedliście kiedyś vasilopitę? Wiedzieliście o tym greckim zwyczaju?
Zamów naszą niefiltrowaną oliwę z Krety!
Oliwa to nasza największa pasja! Zajęliśmy się jej produkcją, aby móc zaoferować
najlepszej jakości oliwę z Krety także na Waszych stołach.

- Do vasilopity można też dodać mastyks: 1-2 kawałki żywicy mastyksowej ubij w moździerzu z 2 łyżeczkami cukru na proch. Dodaj do masy wraz z innymi składnikami.
- Niektórzy dekorują vasilopitę gęstym lukrem zamiast cukru pudru.
- Vasilopita dość szybko schnie, więc najlepiej przygotowywać ją w dzień podania.

- Przepis na vasilopitę jest wegetariański. Aby go zweganizaować, zamiast 3 jajek dodaj 3 łyżeczki zmielonego siemienia lnianego rozpuszczone w 12 łyżkach wrzątku, lub 1/2 szklanki mocno ubitej aquafaby.
Rzuć też okiem na:
Pingback: 52 rzeczy, których nauczyłem się w 2022 roku - Średnio Zaawansowany
Fajnie odnaleźć wszystkie smaki dzieciństwa na Twoim blogu ! 🙂 Moja babcia jest Greczynką (z okolic Salonik, ale jej tato, a mój pradziadek pochodził właśne z Krety) i jeszcze we wczesnych latach 80 znałam prawie wszystkie te potrawy. Z uwagi na to, że nie wszystkie przyprawy i produkty były wtedy w Polsce łatwo dostępne, czasem trzeba było poczekać aż babcia albo ktoś znajomy przywiezie je z Grecji 🙂 Ale większość dań regularnie gościła na stole. Świetny blog – wszystko wygląda tak (a po przygotowaniu smakuje), jak znam od zawsze.
Dziękuję Ci z całego serca za te przemiłe słowa! Bardzo staram się, aby potrawy na blogu były autentyczne, a mogę to robić dzięki pomocy moich cudownych sąsiadek ze wsi, najpewniej bardzo podobnych kucharek do Twojej Babci 🙂 Serdeczne uściski! <3