Codzienność w naszej wsi wygląda bardzo podobnie. Rano, a poprzez rano mam na myśli skoro świt, niemal wszyscy wychodzą przed dom. Mężczyźni odpalają traktory, pracujący poza wsią zbierają się do pracy, dzieci stoją przy drodze czekając na autobus do szkoły, a ktokolwiek pozostał chwyta za miotłę i powolnie zamiata tarasy, schody i balkony.

Jest w tym coś uspakajającego, to powolne, równomierne szuranie twardych mioteł o marmur przerywane jest jedynie głośnym „kalimera!” i stukotem maleńkich filiżanek po kawie po grecku, odkładanych na równie małe talerzyki.

Gdy ostatnie szurnięcie miotły ucichnie, ostatni łyk kawy zostanie zrobiony z wszystkich kuchni da się słyszeć stłumiony stukot i gwar. Kobiety z mojej wsi bardzo poważnie traktują przygotowanie jedzenia. Od rana krzątają się po kuchni, aby w mesimeri, czyli wczesne popołudnie, mieć przygotowany lekki posiłek i już wtedy, zanim udadzą się na popołudniową drzemkę, mieć przygotowaną wieczorną ucztę.

Na Krecie rozłożenie posiłków niezwykle różni się od tego, do którego przywykliśmy w Polsce, czy w Irlandii. Śniadania tu prawie nie istnieją, a gdy już są, to jest to sucharek z dżemem, okrągły obwarzanek, nazywany koulouri, albo – w wersji ekskluzywnej – chrupiąca bougatsa. Do tego koniecznie kawa, po grecku lub freddo espresso.

Pierwszym głównym posiłkiem jest więc mesimeriano, czyli lekki lunch w okolicy godziny 13-14. Zazwyczaj jest to coś małego, kanapka, sałatka, talerz z oliwkami, pomidorem, ogórkiem i kreteńskimi sucharkami paksimadia polany oliwą, albo jedno dako. Bywa też tak, że cokolwiek jest przygotowane na wieczór, jemy to i w mesimeri, ale w znacznie mniejszej ilości. I tu zaczyna się historia tego, co chciałabym Wam dziś przedstawić.

Niemal w każdy piątek obowiązkowo wybieramy się na pobliski targ, gdzie kupujemy to, czego nie mamy u siebie w ogrodzie – sezonowe warzywa i owoce. Nigdy jednak nie robimy zakupów wyłącznie dla siebie. Większość moich koleżanek ze wsi nie prowadzi samochodów, nie wybierają się poza tym zbyt daleko od domu – wszak to niezwykle zajęte kobiety, gotują, sprzątają, naprawiają świat i jeszcze potrafią znaleźć chwilę dla mnie. Zbieramy więc zamówienia na to, co chciałyby tym razem z targu, jeździmy na zakupy (nie raz dowożone nam wózkiem ze stoisk do samochodu, bo tyle tego potrafi być) i roznosimy to od drzwi do drzwi po powrocie.

Nie raz zdarza się więc, że gotować nie muszę, bo gdy przynoszę świeżą dostawę warzyw i owoców, otrzymuję w zamian talerz albo miskę czegoś pysznego. Tak było i tym razem gdy przyniosłam siatki do mojej Fotouli.

Rozsiadłam się w chłodnej kuchni, żeby odpocząć od męczącego wiatru przywianego z Afryki i rozmawiałyśmy chwilę o sprawach najwyższej wagi: kiedy posadzimy fasolę, czy wzeszły ogórki i czy morele będą mieć robaki w tym roku. Sąsiadka cały czas z prędkością światła cięła w dłoniach cukinię na małe kawałeczki.

– Aleksandra, robię dzisiaj kolokithakia me avga, znasz to? – zapytała.

– Nie, nigdy o tym nie słyszałam. – odparłam – Jak to się przygotowuje?

– Zaraz ci wyjaśnię. Dać ci trochę do domu spróbować? – patrzyła na mnie z uśmiechem, a jej dłonie wciąż cięły jak maszynka. Przysięgam ta kobieta jest z kosmosu.

– Nie, dziękuję Fotoula, ale naprawdę mamy tyle jedzenia, że nie zdołamy tego zjeść. Może następnym razem.

– To ci nałożę, czekaj chwilkę!

Krótka historia o tym, dlaczego nie utrzymuję diety (ale nie marnuję jedzenia!).

Przyznam Wam szczerze, że cieszę się, iż moja sąsiadka nie słyszy słowa „nie” jeśli chodzi o obdarowywanie mnie jedzeniem. Może to z grzeczności, z wychowania, może z nawyku pierwsza moja reakcja na taką propozycję zawsze jest odmowna, ale patrząc z perspektywy czasu, bardzo wiele by mnie ominęło, tyle bym nie spróbowała, tak mało wiedziała, gdyby nie jej dobre serce i upór w dokarmianiu mojego puchatego brzuszka.

Pierwszy kęs kolokithakia me avga, czyli po prostu cukinii z jajkiem sprawił, że od razu dopisałam to danie do listy ulubionych. Przebiło ciężko dostępne avronies me avga (o tutaj: https://polikala.com/index.php/2020/04/22/avronies-me-avga-dzikie-szparagi-z-jajkiem/ ) bo mogę to robić niemal codziennie i jest to fenomenalny sposób na wykorzystanie cukinii. A my wiemy, że latem, gdy cukinie wydają owoce, to każdy przepis na ich wykorzystanie jest na wagę złota.

Gdy następnego dnia Fotoula zapytała mnie, czy nam smakowało, nie mogłam się nachwalić. To było takie pyszne! Spisałam przepis, skonsultowałam go z moją szefową kreteńskich smaków i tylko jedno chciałam bardzo wiedzieć.

– Czy to jest kreteńskie danie? Czy to potrawa tradycyjna dla Krety i tylko Krety? – zapytałam.

– Czy to kreteńskie danie? Nie wiem. My to tu tak robimy – odrzekła. – Moja mama tak robiła, moja babcia tak robiła, ale nie na kuchence! Na ogniu, oczywiście! Ach, wszystko lepiej smakuje z ognia… Chrisoula tak robi, Maria też takie robi, Fotini… No my tu to tak robimy.

Chyba nie muszę Wam mówić, że automatycznie zapisałam przepis na kolokithakia me avga do kanonu tradycyjnych kreteńskich potraw. Niezbite dowody wskazują na to, że jest to tradycyjne danie Krety. Sami rozumiecie, przecież my tu to tak robimy.

Cukinia z jajkiem po kreteńsku. Kolokithakia me avga

Rzuć też okiem na: